Tanım

Fibromiyalji Sendromu (FMS), uzun süredir devam eden yaygın ağrı ve yorgunluk, uyku bozuklukları, bilişsel fonksiyonlarda problemler gibi birçok belirtinin eşlik ettiği kompleks bir hastalıktır. Bu belirtilere ek olarak FMS’li kişilerde sıklıkla huzursuz bağırsak sendromu, kronik baş ağrısı, depresyon, anksiyete, huzursuz bacak sendromu gibi bazı bulgularda eşlik etmektedir.

Nedenleri

Fibromiyalji sendromu’nun nedenleri henüz tam olarak belirlenememiştir. Genetik yatkınlık, bazı enfeksiyonlar, fiziksel ve duygusal travmalar, stres, kaygı, depresyon ve niteliksiz uykunun FMS’ye neden olabileceği düşünülmektedir. Ayrıca ağır metallere (bakır, çinko vb.) maruz kalmanın da FMS’ye neden olabileceği söylenmektedir.

Yaygınlığı

FMS tüm dünyada benzer bir dağılım göstererek kadınlarda erkeklere oranla çok daha fazla görülür. Erkeklere oranla kadınlar 4-9 kat daha fazla FMS olmaya yatkındır. Hastalığın görülme sıklığı yaş ilerledikçe artar. En sık 40-60 yaş aralığında kendini gösterir. Son yıllarda genç ve çocuklarda görülme sıklığı da artmıştır.

Belirtileri

FMS’nin en önemli belirtisi uzun süren ağrıdır. FMS’li kişilerde sıklıkla 3 aydan uzun süren, yer değiştirebilen, şiddeti ve sıklığı değişen ağrı görülür. Bu ağrı özellikle yetersiz uyku, nemli ve soğuk hava, psikolojik problemler ve yorgunluk ile artış gösterebilir. Uzun süren yaygın ağrılar, yorgunluk, bitkinlik, sinirlilik, uyku bozuklukları, baş ağrıları ve mide-bağırsak problemleri fibromiyaljili hastalarda en çok görülen şikayetlerdir. Bunlara ek olarak:

• Boyun, omuz, diz, dirsek ya da kalçada dokunmaya karşı hassasiyet
• Karın ağrısı, şişkinlik, kabızlık, ishal gibi mide ve bağırsak problemleri
• Konsantrasyon güçlüğü ve benzeri bilişsel problemler
• Migren ve gerilim tipi baş ağrısı, başta hissedilen sersemlik hali
• Sabahları ve günün ilerleyen saatleri görülen yorgunluk
• Eller, kollar, ayaklar, bacaklar ve yüzde karıncalanma, hissizlik
• Sık idrara çıkma gibi belirtilerde görülebilir.

Tanı Yöntemleri

FMS birçok belirti ve bulguların eşlik etmesi, birkaç farklı hastalık ile karışabilmesi ve kesin sonuç veren temel bir ayırıcı testi olmadığı için teşhisi zor bir sendromdur. Hasta hikayesinde yaygın ağrı, tipik belirtilerin görülmesi ve vücuttaki 18 hassas noktadan 11’inde hassasiyet görülmesiyle tanı konabileceği belirtilmiştir. Bu hassas noktalar ense, boyun, omuz, dirsek, göğüs kafesi, kalça, bel ve diz gibi bölgelerde bulunmaktadır. Yakınmalar ve fizik muayene ile gerekli tanı kriterleri sağlanıyorsa FMS tanısı konabilmektedir.

Tedavi Yöntemleri
FMS tedavisinde bildirilen herhangi bir standart tedavi protokolü henüz bulunmamıştır. Yani tedavi yöntemleri klinisyenlerce değişiklik gösterir. Tedavide amaç kişinin yaşam kalitesini yükseltmek ve şikayetlerini azaltmaktır.

1) Farmakolojik Tedavi

Hastanın belirtileri ve bulgularına göre ihtiyaç dahilince farmakolojik tedaviden yararlanılır. Genellikle uyku bozuklukları, ağrı ve psikolojik problemler için farmakolojik tedaviden faydalanılır. İlaçların dozu ,kişinin tolerasyonuna ve şikayetlerin artıp azalma durumuna göre belirlenir.

2) Egzersiz

FMS’de yapılan egzersizin amacı kişinin dayanıklılığının arttırılması, stresin azaltılması, kardiyovasküler dayanıklılığın artırılması ve bozulmuş vücut duruşunun düzeltilmesidir. Aerobik egzersizler(uzun süreye yayılarak yapılan egzersizler),kas güçlendirme egzersizleri, kas germe egzersizleri , gevşeme egzersizleri ve su içi aktiviteleri, FMS’li kişilerde ağrının kontrolüne ve yaşam kalitesinin artmasına yardımcı olur.

3) Fizik Tedavi Yöntemleri

Elektrik Stimülasyonu, manuel terapi, kuru iğneleme, masaj ve manipülasyon, akupunktur, hidroterapi ve balneoterapi, biofeedback yöntemleri FMS’li hastalara uygulanabilir.

4) Vibroakustik ve Ritmik Stimülasyon

İşitsel titreşimli uyaranlar ve ritmik uyaranların kullanılmasıyla uygulanır.

5) Hasta Eğitimi

Amaç, hastanın belirtilerin dalgalanması ile başa çıkabilmesini sağlamak ve hastalıkla ilgili bilinen yanlışların düzeltilip doğru bilgiler verilmesiyle hastanın bilincini geliştirmektir.

6) Bilişsel-Davranışsal Tedavi

Ağrı ile başa çıkma yöntemleri, problem çözme yöntemleri, stres yönetimi gibi uygulamaları içerir.

7) Uygun Diyet Programı

Probiyotiklerce zengin beslenmek, yeterli su içmek ve bedeni asitleştiren yiyeceklerden uzak durmak gibi noktalara dikkat edilmelidir.